Buitenplaats Kruisdijkschans

Ligging

Sluis - Kruisdijk 1

Geschiedenis

Dit is een van de best bewaarde van de vier in 1640 tussen Sluis en Aardenburg aangelegde schansen (Kruisdijk-, Krabbe-, Olie- en Elderschans), die tot 1762 in gebruik zijn gebleven.

De Kruisdijkschans werd in 1640 aangelegd, ter verdediging van het gebied tussen de steden Sluis en Aardenburg. Zijn militaire functie verloor de schans in 1762 en de Raad van State besloot "de schans de Kruisdijk waer in een gemetzelde redout staet aen de Aerdenburgsche Vaert omtrent 600 roeden van de stadt" aan de familie Hennequin te verkopen. Deze familie vestigde zich omstreeks 1700 in Sluis en verwierf in de streek veel grond. Ze kwamen ook in het bezit van de Krabbeschans, waar een familiegraf werd opgericht.

De schans zou door de Sluisse notaris Pieter Hennequin (1714-1777) in gebruik worden genomen als buitenplaats. Daarvoor moest hij eerst, verplicht, het verdedigingswerk afbreken, om te voorkomen dat het naderhand niet tijdens oorlogstijd door een vijand in gebruik zou worden genomen. Het afbreken is maar gedeeltelijk gebeurt. Het wallichaam is deels geslecht, de grachten zijn maar deels gedempt en ook de redoutetoren is deels gespaard gebleven. De toren werd in opdracht van Hennequin verbouwd tot klein landhuis.

De schans was nog tot de Eerste Wereldoorlog in gebruik als buitenplaats. Via vererving steeds binnen de familie Hennequin. In 1920 koopt de Sluisse bierbrouwer August Dusarduyn het geheel en begint er een fruitteeltbedrijf. Tot 1995 zou die functie onder verschillende eigenaren gehandhaafd blijven. Vanaf dat jaar was de schans onbewoond.

In opdracht van Het Zeeuwse Landschap is de schans gerestaureerd.

Bewoners

  • 1762 - 1777 Pieter Hennequin
  • 1777 - 1920 familie Hennequin
  • 1920 - August Dusarduyn
  • - 1995 ?
  • 1995 - 2010 leegstand
  • 2010 - Stichting Het Zeeuwse Landschap

Huidige doeleinden

  • Particuliere bewoning

Opengesteld

Het terrein van de Kruisdijkschans is vrij toegankelijk. Het huis is mininaal 1x per jaar toegankelijk op Open Monumentendag.

Bronverwijzing

  • Monumenten in Nederland - Zeeland
  • Stichting Het Zeeuwse Landschap
  • Antonisse, Rinus - tijdschrift Zeeuws Landschap - "Een nieuw leven voor de Kruisdijkschans" 2010
  • Berg, Nanda van den en Karien van Veggel (red) - Kruisdijkschans. In oude glorie hersteld.

Foto's © Albert Speelman 2023

@