Buitenplaats Meer en Berg

Ligging

Bloemendaal - Brederodelaan 12

Andere benaming

Cloeckendael, Cloeckendaal

Geschiedenis

Op het terrein van het Provinciaal Ziekenhuis lagen in de 17e eeuw de blekerijen. Omstreeks die tijd was het in bezit van de Amsterdamse koopman Nanning Florisz Cloeck (1567 - 1624). Tussen zijn bleekvelden, stichtte hij een zomerverblijf dat hij Cloeckendael noemde. Na zijn dood bleef het nog twee generaties in de familie. Daarna werd het gekocht door de Amsterdamse koopman mr. Willem van Gennep. Hij veranderde de naam in Meer en Berg. Op 27 oktover 1683 maakte de landmeter Leupenius een opmeting van de terreinen van Van Gennep. Daarbij tekende hij het huis zoals het schilderachtig aan het visrijke meer was gelegen. Het bestond uit een lange vleugel evenwijdig aan het meer met twee korte dwarsvleugels. Het was niet omgracht en het huis en dienstgebouwen waren door een voorplein gescheiden.

In 1746 kocht de heer Hendrik Talbot de hofstede. Hij liet de bebouwing van de naast gelegen blekerijen afbreken en veranderde de bleekvelden tot een bos, dat hij bij zijn nieuw verworven buitenplaats trok.

Zestien jaar later werd mr. Christoffel J. van Dam, burgemeester van Haarlem, de nieuwe eigenaar van het huis. Hij vergrootte zijn bezit door de aankoop van het aangrenzende Valckenburgh. Hij was getrouwd met Henriëtte J. van Hoorn. Na het overlijden van Christoffel in 1798 werd Pieter Th. Van Hoorn, thesaurier van Amsterdam eigenaar. Hij was de laatste buitenplaatsbewoner.

Na de invoering in 1841 van de eerste Krankzinnigenwet, gingen de Provinciale Staten van Noord-Holland naarstig op zoek naar een geschikte locatie voor de bouw van een krankzinnigengesticht. Op 12 juni 1844 werd de 30 ha grote buitenplaats Meer en Berg gekocht. In juli 1844 werd er begonnen met de bouw van het gesticht. Het oude herenhuis Meer en Berg evenals het koetshuis met de stallen werden verbouwd tot woning voor de geneesheer-directeur.

Het oude huis heeft deze functie lang behouden. Daarna werd het achtereenvolgens broederhuis, zusterhuis, en patiëntenverblijf. Tegenwoordig is het als kantoor in gebruik. Het bijbehorende koetshuis dateert uit het einde van de 17e begin 18e eeuw.

Bewoners

  • 1746 - 1762 Hendrik Talbot
  • 1762 - 1798 mr. Christoffel J. van Dam x Henriëtte J. van Hoorn
  • 1798 - 1844 Pieter Th. Van Hoorn
  • 1844 - Provinciale Staten van Noord-Holland

Huidige doeleinden

  • Particuliere bewoning

Opengesteld

  • Het huis is niet toegankelijk
  • Het landgoed is vrij toegankelijk

Bronverwijzing

  • Noordhollands Arcadia

Foto's © Albert Speelman 2023

@