Leersum Broekhuizen

Ligging

Leersum – Broekhuizerlaan 2

Geschiedenis

Van een kasteel wordt voor het eerst rond 1400 gesproken. In 1408 wordt het kasteel, dat een leen is van de heer van Gaesbeek en Abcoude, met 4 morgen land in leen gehouden bij Tyman van Zuylen.
In 1452 verkoopt Jacob van Gaesbeek het kasteel aan Willem van Gent, die het weer verkoopt aan Jacob de Roye. Erfdochter Feye de Roye verkoopt het kasteel in 1460 weer door en wel aan bisschop David van Bourgondië. De bisschop op zijn beurt geeft het kasteel aan zijn dienaar en kamerling Jan van Auxy. In de acte staat vermeld dat het huis nog steds een leen is van de heren van Abcoude.
In 1541 komt het goed door huwelijk van erfdochter Heylwich van Meerten met Dirk van Oostrum in de familie Van Oostrum. Door vererving is het kasteel in 1628 in bezit gekomen van Willem van Oostrum, schout van Wijk bij Duurstede. Een jaar later wordt Broekhuizen erkend als ridderhofstad.
In 1667 komt het huis in bezit van de familie Van Arkel. De laatste eigenaar uit deze familie is Otto van Arkel die in 1709 sterft.

In 1793 komt het kasteel in bezit van Cornelis Jan, heer van Nellesteyn, die het kasteel laat afbreken en een nieuw landhuis laat bouwen in neo-classicistische stijl met een groot landschapspark. In 1810 blijkt dat het kasteel te klein geworden is en wordt het verbouwd. Deze heer van Nellesteyn woont er met zijn vrouw en kinderen. Na enige jaren werd zijn vrouw ziek en ging kuren in het buitenland. De kuren mochten niet baten en zijn vrouw overleed. De heer van Nellesteyn vond nieuw geluk bij zijn huishoudster, waarmee hij hertrouwde.
Zijn kinderen wilden dit niet accepteren en ook omdat het in die tijd ongehoord was, dat een kasteelheer beneden zijn stand trouwde, liet de heer van Nellesteyn een nieuwe woning vlakbij het kasteel bouwen. Bij zijn nieuwe vrouw kreeg hij nog een groot aantal kinderen.
Ter genoegdoening besloot de heer van Nellesteyn een familiegraftombe te bouwen op de vlakbij gelegen Donderberg (genoemd naar Donar). De Donderberg lag/ligt op één van de zichtassen van het kasteel, waardoor zijn kinderen uit het eerste huwelijk voortaan elke dag tegen hun eigen graf aan moesten kijken!
De heer van Nellesteyn was ook een soort burgemeester van de toen nog zelfstandige kern Darthuizen. Het grasveld voor de graftombe werd tijdens zijn leven de officiële begraafplaats van Darthuizen.
Vanaf 1897 is het kasteel in bezit van de familie Pauw van Wieldrecht. In 1906 gaat het kasteel in vlammen op, maar de eigenaar geeft direct opdracht het kasteel te herbouwen, zij het wel in iets eenvoudigere vorm.

in 1971 werd het kasteel verkocht aan het Rijk en werd er het Rijksinstituut voor Natuurbeheer in gevestigd.

In 2012 is het in gebruik als hotel-restaurant.  

Bewoners

  • 1468 - 1541 familie Van Meerten
  • 1541 - 1541 Heylwich van Meerten x Dirk van Oostrum
  • 1628 Willem van Oostrum
  • 1667 familie Van Arkel
  • - 1709 Otto van Arkel
  • 1745 – Jacques Philip Joseph Ernoul de Caneau de Beauregard
  • 1792 – 1832 Cornelis Jan van Nellesteyn
  • 1897 familie Pauw van Wieldrecht
  • 1939 Théodore Jean Guillaume Stratenus
  • 1971 - 1996 Rijksinstituut voor Natuurbeheer
  • 2011 verkoop aan particulier

Huidige doeleinden

  • Restaurant
  • Hotel

Opengesteld

  • Het landgoed is vrij toegankelijk
  • Toegankelijk voor gasten

Foto's © Albert Speelman 2023

@