Buitenplaats De Liesbosch

Ligging

Utrecht - lag aan de oostzijde van de Vaartsche Rijn, 200 m ten noorden van de A12 in Laagraven.

Geschiedenis

Vanaf 1658 kocht Adriaen van Oort verschillende stukken land langs de Vaartsche Rijn ter hoogte van Laagraven. Hij stichtte een steenoven en bouwde in 1659 daarnaast de buitenplaats Liesbosch.

Het huis bestond uit een vierkant middengedeelte met een hoog piramidedak met een centrale schoorsteen. Aan dit gedeelte waren twee zijvleugels gebouwd. In de oostelijke vleugel was een botenhuis onder gebracht.

Na het overlijden van Adriaen in 1676, komt De Liesbosch in bezit van zijn jongste zijn Gerardus, die enkele jaren eerder al de steenfabriek en een daarbij behorend huis aan de Twijnstraat in Utrecht over had genomen van zijn vader. Als Gerardus in 1717 overlijdt in het huis aan de Twijnstraat, vererft het huis en de tegelfabriek op zijn kinderen: Isaacq en Anna van Oort. Bij het overlijden van Isaacq in 1734 wordt het huis getaxeerd op 6000 gulden en bestaat in zijn geheel uit 33 morgen land. In 1736 verkoopt zijn jongste dochter Anna de tegelfabriek aan mr. Cornelis Anthony van Wachendorf, die getrouwd is Adriana Catharina van Oort. Adriana Catharina is één van de vijf dochters van de in 1716 overleden broer van Anna. In 1751 sterft Anna en komt ook het huis in bezit van dit echtpaar.

Dit echtpaar maakt van De Liesbosch een lustoord. Door een vriend, Gerard Muyser, die dichter is, wordt een lofdicht op het huis gemaakt in 67 coupletten. In 1754 sterft Adriana Catharina en haar echtgenoot sterft 3 jaar later. Het echtpaar had twee kinderen, waarvan de zoon bij het overlijden van Cornelis Anthony van Wachendorf nog minderjarig is.

In 1758 wordt De Liesbosch via een advertentie te koop aangeboden. Het huis met alle toebehoren wordt gekocht door Cornelia Johanna van Ravestein; zij is een telg uit een steenbakkersfamilie en weduwe van Cornelis Nagtglas Jansz. Voor het huis en 19 morgen grond is zij in totaal 5750 gulden kwijt. Zij laat het bos rooien en de vijvers en sloten dempen voor de bouw van twee steenovens met loodsen.

Daarnaast laat ze ook het huis moderniseren, door er een blokvormig gebouw omheen te bouwen, met zes ramen in de voorgevel en vijf ramen in de zijgevel. Zij geeft het daarna als huwelijksgeschenk aan haar zoon Jan Nagtglas, als hij trouwt met Jacoba Versteeg. Het huwelijk duurt echter heel erg kort, want in 1761 sterft Jan en laat zijn weduwe achter met 2 kleine kinderen. 10 maanden later hertrouwd ze en wel met Jacobus Johannes Ravenstein.

Opnieuw wordt het huis publiek verkocht en wel in 1799. De nieuwe eigenaar wordt Willem Jacob van der Graaff, oud gouverneeur van Ceylon. Hij heeft waarschijnlijk de tuin om laten vormen in een Engelse landschapstuin.

De economische crisis als gevolg van de Franse overheersing blijft De Liesbosch ook niet bespaard. In 1808 wordt het huis voor 27.000 gulden gekocht door Jhr. Willem Carel Pieter de Geer van Oudegein. Deze jonkheer is ook eigenaar van de ridderhofstad Oudegein, waarop hij in 1808 een hypotheek neemt van 30.000 gulden. Het gaat hem financieel heel slecht, want in 7 jaar tijd ziet hij zich genoodzaakt nog 5 hypotheken af te sluiten met een totale waarde van 35.300 gulden! In 1816 ziet hij geen brood meer in De Liesbosch en de steenbakkerij en hij verkoopt het geheel voor minder dan de helft van de prijs (f. 13.300).

In 1856 vindt er weer een opleving plaats als het huis en de fabriek worden gekocht door Willem Jan Mijnlieff, ook eigenaar van de Utrechtse Faience Tegelfabriek op het terrein van Rotsoord. De fabriek blijft bestaan tot de dood van zijn zoon Jan Willem Mijnlieff in 1937. Een deel van het terrein, nu ten zuiden van de A12, werd in 1904 verkocht aan de scheepswerf van de gebroeders Fernhout onder de naam De Liesbosch. Het buitenhuis werd in 1941 verlaten. In 1941 wordt de inboedel en overige roerende goederen verkocht en 7 jaar later valt het huis onder de slopershamer. Van de steenbakkerij resteren enkel de buitenmuren van een zig-zagoven uit 1916 (verbouwd in 1928).

Bewoners

  • 1658 - 1676 Adriaen van Oort
  • 1676 - 1717 Gerardus van Oort
  • 1717 - 1751 Isaacq van Oort en Anna van Oort
  • 1751 - 1757 Anthony van Wachendorf en Adriana Catharina van Oort
  • 1758 Cornelia Johanna van Ravestein
  • 1758 - 1761 Jan Nagtglas en Jacoba Versteeg
  • 1761 - 1799 Jacoba Versteeg x Jacobus Johannes Ravenstein
  • 1799 - 1804 Willem Jacob van der Graaff
  • 1804 - 1808 Frederik Jacob van der Graaff
  • 1808 - 1816 jhr. Willem Carel Pieter de Geer van Oudegein
  • 1816 - 1855 George Lodewijk Lepeltaj x Anna Jacoba Schele
  • 1856 Gideon Mari van de Graaf en Josephus Livinius van Toll
  • 1856 - ca 1900 Willem Jan Mijnlieff
  • ca 1900 - 1937 Jan Willem Mijnlieff

Huidige doeleinden

  • Verdwenen

De gevelsteen met daarop het jaartal 1659 is bewaard gebleven en bevindt zich in het Centraal Museum. Verder herinneren alleen een straatnaam in Utrecht en een zwembad aan dit eens zo fraaie buitenhuis.

Bronverwijzing

  • Buitens binnen Utrecht
  • Van Ridderhofstad tot Buitenplaats
  • BBA - Bouwhistorische verkenning en waardestelling UMS Pastoe Rotsoord 3-5

Foto's © Albert Speelman 2023

@