Buitenplaats Sonsbeek

In 1742 - 1744 werd het landhuis op de Hartjesberg gebouwd door Adriana van Baijen ter plaatse van een ouder gebouw. Het ontwerp was van Anthoni Viervant. Later in de 18e eeuw kreeg het blokvormige huis twee zijvleugels, die dienden als oranjerie en stal.

In 1808 werd door Th. baron de Smeth het landgoed uitgebreid door samenvoeging van de buitenplaatsen Sonsbeek en Hartjesberg. Kort na de aankoop in 1821 liet H.J.C.J. baron van Heeckeren van Enghuizen de zijvleugels van het huis bij het woongedeeelte trekken en het middengedeelte verhogen. Het huis kreeg toen zijn wit gepleisterde vroeg-neoclassicistische uiterlijk.

Begin 19e eeuw liet Baron de Smeth de vroeg 19e eeuwse landschappelijke aanleg wijzigen. Na 1821 werd het waarschijnlijk door J.D. Zocher jr. uitgebreid en gewijzigd.

Na de verkoop aan de gemeente Arnhem in 1899 is het landgoed enige tijd later opengesteld als stadspark.

Park

Aan het begin van de 19e eeuw liet baron De Smeth de aanwezige vroeg-landschappelijke aanleg wijzigen. De kleine waterval is uit die tijd. Rond 1806 werd de Grote Vijver gegraven. Na 1821 werd landschappelijke aanleg verder gewijzigd en uitgebreid, waarschijnlijk naar ontwerp van J.D. Zocher jr. Uit die tijd dateren in het lage deel van het park onder meer de grote waterval met grot en de kleine ijzeren hangbrug. Rond 1827 verrees in het hoger gelegen deel de belvédère, een hoge vierkante torenmet neoclassicistische en neogotische elementen en een uitgebouwde ijzeren omloop.

In 1899 is het landgoed opengesteld als stadspark. Naar adviezen van H.A.C. Poortman en L.A. Springer zijn enkele wijzigingen in de aanleg doorgevoerd. De Zwanenbrug werd in 1902 gebouwd, de tuinmanswoning (Tellegenlaan 7) in 1904.