Kasteel Zijpendaal

Ligging

Arnhem - Zypendaalseweg 44-46

Andere benaming

(Zypendaal)

Geschiedenis

Het huis werd in de jaren 1762 - 1764 gebouwd voor de belangrijke Arnhemse regentenfamilie Brantsen, waarvan de volgende generaties Zypendaal tot 1926 zouden blijven bewonen. Omstreeks 1760 liet mr. Hendrik Willem Brantsen het oude huis Zypendaal afbreken, dat op vrijwel dezelfde plaats gebouwd was in 1650. De Arnhemse stadstimmerman Hendrik Viervant kreeg de opdracht een nieuw huis te bouwen. In 1867 werden het koetshuis en de oranjerie gebouwd naar ontwerp van F.W. van Gendt J. Gzn. In 1883 - 1884 vond een belangrijke verbouwing plaats. De bekende architect P.J.H. Cuypers maakte het verbouwingsplan, dat onder meer voorzag in een hoge toren aan de voorzijde van het huis. Zijn plan is slechts ten dele uitgevoerd. Aan de achterzijde werd een eenvoudige toren opgetrokken en aan de voorzijde werd slechts een vestibule toegevoegd.

Het interieur bevat onderdelen uit de bouwtijd, waaronder stucplafonds, schouwen en de trap, en verder een 18e eeuwse schouw afkomstig uit huize Dern Doorn bij Zwolle.

Het huis bleef tot 1926 bewoond door de familie Brantsen, maar werd al in 1925 gekocht door dr. J.C. Hartogs, directeur van de ENKA. In 1930 kocht de gemeente Arnhem het huis en park.

In 1975 werd het huis en het koetshuis in langdurige erfpacht gegeven aan de Geldersche Kasteelen Stichting. De gemeente verbond hieraan de voorwaarde dat huis en omgeving een culturele bestemming zouden krijgen. Na een restauratie werd in 1982 het hoofdkantoor van Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen hier gevestigd.

Park

De in het beekdal van een stuwwal gelegen buitenplaats vertoont nog sporen van de 18e eeuwse formele tuinaanleg. Voor het grootste deel heeft het echter een landschappelijke aanleg, die dateert van circa 1863. In dat jaar liet W.G. baron Brantsen naar ontwerp van C.E.A. Petzold de vroeg 19e eeuwse landschappelijke aanleg wijzigen. In 1890 zijn de grote vijver en de aanleg voor het huis veranderd naar plannen van H.A.C. Poortman. In het park bevindt zich een marmeren 18e- of 19e eeuwse beeldengroep, voorstellende Asklepios met Hygieia en Telesphoros.

Zuidelijk van de buitenplaats staat het voormalige huis van de huisknecht (Zijpendaalseweg 48) en meer noordelijk het huis 'Casa Bianca' (Zijpendaalseweg 50) van de verzorger van het pluimvee en de koeien. Beide zullen rond 1910 zijn gebouwd.

Bewoners

  • 1720 - Willem van Bayen
  • 1760 - mr. Hendrik Willem Brantsen
  • - 1925 familie Brantsen
  • 1925 - 1930 dr. J.C. Hartogs
  • 1930 - 1975 gemeente Arnhem
  • 1975 - Geldersche Kasteelen Stichting

Huidige doeleinden

  • Kantoor
  • Museum

Kantoor van Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen

Opengesteld

  • Het landgoed is vrij toegankelijk
  • Toegankelijk voor gasten

Museum Kasteel Zypendaal

Bronverwijzing

  • Mooi Gelderland. Handboek Geldersch Landschap Geldersche Kasteelen
  • Monumenten in Nederland - Gelderland

Foto's © Albert Speelman 2023

@