Buitenplaats Langsverswegen

Ligging

Baambrugge - Rijksstraatweg 115

Andere benaming

Elsboch, Elsenbos

Geschiedenis

In 1685 komen we in de lijst voor het betalen van huisgeld als eigenaar van Langverswegen Thomas de Letter tegen. Thomas verbleef regelmatig voor langere tijd in zowel Amsterdam als Antwerpen en in die perioden woonde zijn 'Moeie Paternel' (= Grootmoeder van vaderszijde) in het huis. Nadat Thomas de Letter na 1700 definitief uit Antwerpen was teruggekeerd, heeft hij het plan opgevat om Langverswegen ingrijpend te verbouwen, wat in 1705 heeft plaats gevonden. In de archieven vinden we hierover het volgende: '... Langverswegen in den jare 1705 soo door nieuwe timmeragien, plantagien en verhoogingen van de grondt van hoven en boomgaarden, als door het graven van graften en vijvers metterdaat [...] verbetert te sijn'.

Het meest in het oog springend onderdeel van de verbouwing was een driezijdig uitgebouwde koepelkamer. Voor zover bekend werd zo'n koepelkamer voor het eerst toegepast bij de bouw van het Huis te Nigtevecht, dat in 1687 werd gebouwd naar het ontwerp van de Amsterdamse architect Herbert Kramer. Mogelijk is Langverswegen het tweede voorbeeld. De koepelkamer werd aan de voorzijde van het huis gebouwd, waardoor het huis geen met ornamenten versierde middenpartij kreeg, wat bij veel buitens de gewoonte was. De hoofdverdieping van het huis bevond zich op de eerste etage, waardoor men een beter uitzicht over het Zandpad en de rivier kreeg.

Veel plezier heeft Thomas de Letter niet van zijn verbouwde huis gehad, want hij sterft al in december 1705 kinderloos. terwijl zijn weduwe Rebecca Anna van Tongeren in 1718 sterft. Direct na het overlijden van Thomas volgen er lange procedures over de verdeling van de nalatenschap. In 1724 wordt Langverswegen uit de boedel gekocht door Joan van Sevenhuysen, Als Joan op 9 Juni 1733 sterft, wordt zijn nalatenschap getaxeerd op ongeveer f.250.000,-. De helft van de erfenis komt in bezit van de zus van Joan, Catharina van Sevenhuysen, die getrouwd was met Egbert Buys. De andere helft gaat naar iemand, waarvan niet duidelijk of het een familielid betrof. In 1746 besluit Catharina, die dan inmiddels weduwe is, het huis te verkopen.

De nieuwe eigenaresse wordt Sara Maria Witsen, een telg uit een Amsterdamse Burgemeestersfamilie. Zij was getrouwd in 1727 met Nicolaas van Strijen en zij hadden één dochter gekregen. In 1734 verlaat Nicolaas zijn vrouw en dochtertje, waarbij hij "eenig gelt en juweelen van sijn vrou meede genoomen" had. Ook de moeder van Nicolaas, Vrouwe Cornelia van Bambeek, kon waarschijnlijk niet goed overweg met haar schoondochter, want in haar testament liet ze vastleggen dat Sara Maria niets zou erven. Bij het overlijden van Cornelia van Bambeek in 1741 laat ze een erfenis na met een waarde van f. 800.000,- De erfenis wordt verdeeld over haar twee zonen en haar kleindochter Margaretha Jacoba van Strijen, die f. 150.000,- erft.

Op 16-jarige leeftijd trouwde Margaretha Jacoba met Cornelis Graafland Corneliszn. In 1760 erft zij via een donatie Langverswegen van haar moeder en zij en haar man besluiten de naam van de buitenplaats te wijzigen in Elsbosch. De grootte van het landgoed wordt in 1761 flink uitgebreid door de aankoop van de boerderij Schaeps Gift met 37 morgen wei- en hooiland. Hiermee wordt de buitenplaats Lindenhoff als het ware omsingeld door Elsbosch. In 1768 komt hier nog eens 40 morgen bij door de koop van een boerderij, die nu Jeanette's Hoeve heet. Hiermee komt de total grootte van het landgoed op bijna 100 ha.

Op 30-jarige leeftijd wordt Margaretha al weduwe door het sterven van haar echtgenoot op 8 mei 1774. Het echtpaar heeft dan 5 kinderen, waarvan er vier de volwassen leeftijd bereiken: Cornelis, Pieter, Nicolaas en Sara Susanna Maria. Van deze vier kinderen heeft Cornelis 3 buitenechtelijke kinderen gekregen, die hij nooit heeft erkend en Pieter twee kinderen.

Na het overlijden van Margaretha Jacoba van Strijen in 1806, erft haar dochter Sara Elsbosch. Hoewel Sara trouwde met Willem Hartsinck, kreeg ze geen kinderen en ze stierf evenals haar broer Nicolaas in januari 1812. In haar testament wijst zij haar neef en nicht Pieter en Cornelia Graafland aan als haar universele erfgenamen. Hun vader Pieter Corneliszn. Graafland, (1748 - 1794) was in 1775 getrouwd met Louisa Carolina van Alderwerelt, Vrouwe van Heenvliet. Pieter woonde in 1812 op Voortwijk te Breukelen en Cornelia in het Huis Heenvliet te Heenvliet.

Na 1806 was Sara van Strijen begonnen met de afbraak van een omvangrijk koetshuis en andere opstallen en liet in dat jaar een aantal bouwmaterialen veilen. En door Pieter wordt na 1812 ook het voormalige Langverswegen afgebroken. Het landgoed waarop nu nog alleen een boerderij Elsbosch staat wordt in 1815 verkocht aan Joan August Classen, rijksaannemer te Amsterdam. Deze Joan August was in dat jaar ook al eigenaar geworden van de buitenplaats Lindenhoff.

Vanaf 1815 houdt Langverswegen op te bestaan. Het behoort vanaf dan bij de buitenplaats Lindenhoff, dat daarmee een grondoppervlakte heeft van 78 morgen (ca. 70 ha). Als ambtenaar van het Nederlandse gouvernement woont Joan August in Brussel en in 1837 besluit hij zijn bezittingen in Baambrugge te veilen. Het landgoed wordt gekocht door Vrouwe Johanna Judith van IJsseldijk-Zeelt. Sinds 1817 was zij al door vererving in bezit gekomen van het naastgelegen Postwijck, en had tot het overlijden van haar echtgenoot (in 1832) op Trompenburgh in 's-Graveland gewoond. Vanaf dat jaar woonde ze op Postwijck.

In 1857 verkoopt zij Lindenhoff met 8 ha grond. De overige grond wordt na de dood van Vrouwe IJsseldijk-Zeelt (1864) in 1865 verkocht aan Vrouwe Sara J.M. Bongardt, die weduwe was van Rudolf H.J. Veeren. Zij was een nicht van mevrouw Zeelt en erfde al een deel van haar bezittingen, die in totaal geschat werden op f 556.055,36. In 1870 koopt zij er Lindenhoff nog bij, dat echter 4 jaar later al weer wordt verkocht, en wel aan de gemeente Abcoude. De overige grond werd in 1912 verkocht aan Pieter Blokhuis en Albert Griffioen. Pieter Blokhuis beschikte toen over het v.m. Schaeps Gift, dat door hem werd verbouwd en de aangekochte grond werd voor agrarische doeleinden gebruikt.

Bewoners

  • 1685 - 1705 Thomas de Letter x
  • 1705 - 1718 Rebecca Anna van Tongeren
  • 1718 - 1724 Anna van Tongeren
  • 1724 - 1733 Joan van Sevenhuysen
  • 1733 - 1746 Catharina van Sevenhuysen x Egbert Buys
  • 1746 - 1760 Sara Maria Witsen
  • 1760 - 1806 Margaretha van Strijen x Cornelis Graafland Corneliszn.
  • 1806 - 1812 Sara Graafland
  • 1812 - 1815 erfgenamen van Sara Graafland
  • 1815 - 1837 Joan August Classen
  • 1837 - 1865 weduwe Johanna Judith van IJsseldijk Zeelt
  • 1865 - 1912 vrouwe Sara J.M. Bongardt, weduwe van Rudolf H.J. Veeren

Huidige doeleinden

  • Verdwenen

Het grootste deel van de oorspronkelijke grond van Langverswegen heeft nu een agrarische bestemming gekregen.

Bronverwijzing

  • Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap Niftarlake
  • Abcoude. Geschiedenis en monumenten

Foto's

Foto's © Albert Speelman 2023

@