Hofstede De Dageraad

Ligging

Bennebroek - gelegen ten westen van de Bennebroekerweg (huidige Binnenweg) en ten noorden van de Hervormde Kerk

Andere benaming

De Uijtvlugt, Zeerust, Leenrust

Geschiedenis

In 1700 verkoopt dominee Samuel Grutenus uit Haarlem, sinds 1690 ook eigenaar van de hofstede Middendorp verkoopt "welbeplante tuin" met daarachter gelegen land plus opstal, groot 1000 roeden, ten oosten en noorden van het land van de erfgenamen van Adriaen Muts. In 1706 vindt er een transport plaats huis en gronden genaamd de Uitvlugt, namens Aegje Muts, weduwe van sr. Jan Poort uit Amsterdam en ongetrouwde dochter Maria Must aan Jacob van de Capelle Janssoon, koopman en burger van Amsterdam.

Jacob van de Capelle verkoopt het in 1721 aan Adriaen Plooij, kapitein ter zee, voor 3.150 gulden. De verkoop bestaat uit een hofstede, huis, stalling en erf genaamd 'de Uijtvlugt', groot 290 roeden en een land daarachter met opstal van 1000 roeden. En 35 roeden waar een huis heeft gestaan". In deze periode is de uit 1649 daterende kleerblekerij 'De Uytvlugt' teniet gegaan.

Na het overlijden van Adriaen Plooij verkopen de erfgenamen de Uijtvlugt in 1727 voor 2.500 gulden aan Pieter Roelofs. Pieter Roelofs is getrouwd met Catharina Toren. Na het overlijden van haar man verkoopt zij Uijtvlugt, nu Zeerust geheten in 1731 voor 1.700 gulden aan Stephanus Opterbeek, koopman te Amsterdam Hij verkoopt het in 1734 voor 1.800 gulden de hofstede, nu weer Uijtvlugt, aan de Amsterdammer Jacob Voordaag.

De erfgenamen van Jacob Verdaag en Guillaume Mottet verkopen in 1742 "een plaisierplaets genaamt de Dageraadt,voorheen de Uijtvlugt" en boomgaard Hekkeveld voor 3.550 gulden aan mr. Dirk Hellemans (Helmans), advocaat te Amsterdam. In 1746 wordt er in opdracht van de eigenaar het gelegenheidsgedicht "De Dageraad" van Jan de Marre gepibliceerd. Hierin is sprake van o.a. fonteinen en een vinkenbaan. In 1749 gaat de broer van Dirk Hellemans, Joan Hellemans, failliet wat ook consequenties heeft voor Dirk die de hofstede als curator van de insolvente boedel overdoet aan Jolle Jolles voor 3.800 gulden.

In 1750 verkoop Jolle Jolles de hofstede met verlies aan Gerrit ter Horst uit Amsterdam voor 2.900 gulden. Gerrit transporteert de Dageraad opzelfde dag voor 2.350 guldenaan Pieter Schrik. Hij verkoopt de Dageraad in 1759, nu genaamd Leen Rust met een blekerij voor 5.250 gulden aan de Amsterdamse koopman Jan Cliquet. 7 maanden later wordt op 6 december 1759 "voorheen Leenrust en u de Dageraad" verkocht voor 2.500 gulden aan Jan Nicolaas van Eijs, koopman, grootgrondbezitter en schepen van de stad Amsterdam. De hofstede wordt in 1766 door Van Eijs verkocht aan Jacob Feitama, koopman te Amsterdam, voor 3.600 gulden.

mr. Herman Gerlings, raad en schepen van Haarlem, koopt in 1768 de Dageraad plus blekerij van Jacob Feitama voor 5.000 gulden. Gerlings transporteert de hofstede in 1776 aan Jan van Alkemade, schepen van Bennebroek voor 1.200 gulden. Tevens wordt er een gescheiden stuk land van de Dageraad in grootte van 700 roeden voor 1.200 gulden aan vrouwe Aletta Cornelia van Dijk, weduwe van Octavio van der Poorten. De Dageraad wordt in 1776 door Jan van Alkemade verkocht aan Gerrit van Houdt, meestersmit en schepen van Bennebroek, voor 1.000 gulden. In 1777 verkopen de erfgenamen van Gerrit van Houdt, de hofstede aan mr. Laurens van RIjn, meestermetselaar uit Bloemendaal voor 1.450 gulden.

mr. Herman Gerlings verkoopt in 1777 de blekerij 'de bleke Dageraad' voor 1.000 gulden aan twee Engelse Amsterdammers Jacob Duncan en Francis Osborne. Jacob Duncan met een katoendrukkerij naast de Dageraad verkoopt in 1778 een Engelse koperen plaat chitsdrukkerij, genaamd de Dageraad voor 2.210 gulden aan Pieter Mabé uit Haarlem.

Laurens van Rijn verkoopt in 1784 aan Abraham Vermande, als metselaar te Haarlem, een stuk land "Het land van Dageraadt" met stalling voor 1.550 gulden. Sinds 1776 is er eigenlijk geen sprake meer van een buitenplaats en wat er in 1786 resteert is overgegaan naar Huibert van de Randeraad. Deze handhaafde voor zijn "huyzinge en tuijn" als naam 'de Dageraad'.

Na het overlijden van Vermande bleef zijn weduwe Petronella de Waal Malefijt eigenaar. Zij verkocht een deel aan makelaar Christiaan Stumphius en een ander deel aan kleerbleker Laurens Veldt. Na diverse verkavelingen is het gebied in de loop van de 19e eeuw bebouwd. Door J.W. Hulsbosch zijn in 1890, 1904 en 1909 plannen ingediend voor nieuwbouw. Op deze plek ontstond het buurtschapje de Dageraad.

Bewoners

• - 1706 Aegje Muts
• 1706 - 1721 Jacob van de Capelle
• 1721 - Adriaen Plooij
• - 1727 erfgenamen Adriaen Plooij
• 1727 - Pieter Roelofs x Catharina Toren
• - 1731 Catharina Toren
• 1731 - Setphanus Opsterbeek
• 1734 - Jacob Voordaag
• - 1742 erfgemane Jacob Verdaag
• 1742 - 1749 Dirk Hellemans (Helmans)
• 1749 - 1750 Jolle Jolles
• 1750 Gerrit Horst
• 1750 - 1759 Pieter Schrik (Schrieck)
• 1759 Jan Cliquet
• 1759 - 1766 Jan Nicolaas van Eijs
• 1766 - 1768 Jacob Feitama
• 1768 - 1776 Herman Gerlings
• 1776 Jan van Alkemade
• 1776 - Gerrit van Houdt
• - 1777 erfgenamen van Gerrit van Houdt
• 1777 - 1784 Laurens van Rijn
• 1784 - Abraham Vermande x Petronella de Waal Malefijt
• - 1811 Petronella de Waal Malefijt
• 1811 - Christiaan Stumphius
• 1811 - Laurens Veldt

Huidige doeleinden

• Verdwenen

Bronverwijzing

• "De Dageraad en omgeving in Bennebroek" door Marloes van Buuren - HeerlijkHeden 2009, nummer 140, blz 43-48
• Website Librariana - "Eigenaren van hofstede De Dageraad in Bennebroek" door Hans Krol