Buitenplaats Wielborg

Ligging

Dordrecht - Zuidendijk 270

Geschiedenis

Op de plaats waar de Schenkeldijk op Zuidendijk uitkomt was vóór 1652 een wiel ontstaan door een dijkdoorbraak.

De familie Trip kocht in 1673 de hofstede Wielborg in de Zuidpolder als belegging. Door de handel in ijzer werd het verdiende geld onder meer belegd in diverse percelen grond, vooral in de nieuw aangelegde Wieldrechtse polder, en in huizen. Zij verkochten de hofstede in 1680 aan de Dordste burgemeester Johan van Neurenberg (1613-1685). Hij was getrouwd met Adriana de Sondt. De hofstede bestond toen uit een woonhuis en schuur en recht daar tegenover een 'plantagie', een boomgaard en vijvers. De nieuwe eigenaar liet de oude opstallen slopen en in plaats daarvan een statig buitenhuis neerzetten.

De buitenplaats was in 1731 een van Dordrechts hoogst aangeslagen buitenplaatsen in de verponding. Het was toen eigendom van de Dordtse burgemeester Johan van Neurenberg. Hij erft de buitenplaats als enige in leven gebleven zoon van twaalf kinderen.

Na het overlijden van Johannes Mattheus van Neurenberg in 1781, 27 jaar oud, op de buitenplaats laten zijn ouders, Johan van Neurenberg en Johanna Reepmaker, die al drie kinderen op jonge leeftijd hebben verloren, het huis in 1785 veilen. De buitenplaats wordt op 20 april 1785 gekocht door Jan van den Linden (1757-1810), 'bouwman, wonende onder Dubbeldam' voor 4.900 gulden plus 350 gulden voor de tuinartikelen. Anderhalf jaar later wordt het al doorverkocht aan Embregt van Tol. Hij verkoopt het in 1793 weer. In ruil voor het huis wil hij een oudedagsvoorziening, een levenslange uitkering van 240 gulden per jaar en bij overlijden aan de erfgenamen van de langstlevende een bedrag van 500 gulden. Van Tol is 41 jaar. Koper is schepen Adriaan de Bruyn.

In het begin van de 19e eeuw werd het huis gesloopt. De tuin kreeg in 1873 een nieuwe bestemming als begraafplaats van Dubbeldam annex militaire begraafplaats. De vijver werd gehandhaafd, evenals het toegangshek met gemetselde hekpijlers.

Bewoners

  • 1673 - 1680 familie Trip
  • 1680 – 1687 Johan van Neurenberg (1613-1685)
  • 1687 – 1719 Johan van Neurenberg (1655-1719)
  • 1719 – 1749 Johan van Neurenberg (1697-1749)
  • 1749 – 1763 Rebecca Jacoba van der Voort
  • 1763 – Johan van Neurenberg (1721-1792)
  • - 1781 Johannes Mattheus van Neurenberg (1755-1781)
  • 1781 - 1785 erven Van Neurenberg
  • 1785 - 1787 Jan van den Linden Dirksz
  • 1787 - 1793 Embregt van Tol
  • 1793 - Adriaan de Bruyn

Huidige doeleinden

  • Verdwenen

Begraafplaats

Opengesteld

  • Vrij toegankelijk

Bronverwijzing

  • Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland
  • ‘De voornaamste vermaaken der Dordtenaaren’, Een studie naar de opkomst en neergang van de buitenverblijven op het Eiland van Dordrecht (1600-1832). – juni 2017 - Cas van Rossum
  • Dordrecht van buitenhuizen en lusthoven naar stadsparken – M van Baarsel en E van Heiningen

Foto's © Albert Speelman 2023

@