Buitenplaats Hilverbeek

Ligging

's-Graveland - Leeuwenlaan 5-9 (kavel 13/2, 14 en 15)

Geschiedenis

In 1634 vond de loting van de kavels plaats. Hierbij kreeg Anthony Oetgens van Waveren (1585-1658), ridder en heer van Waveren, Botshol en Ruige Wilnis, onder meer de kavels 13 (zuidelijke helft), 14,15, 16 en 17 toegewezen. Het gebied was ca 80 ha aaneengesloten. Het terrein werd bij de ontginning in tweeën gedeeld door de aanleg van een weg (de huidige Leeuwenlaan). Ten noorden van de Leeuwenlaan (op de kavels 13-15) werd een hofstede gebouwd.

Op het oostelijk deel van het terrein is zand afgegraven. Ten zuiden van de Leeuwenlaan (kavel 16 en 17) bouwde hij de hofstede Spiegelrust (naar zijn echtgenote), recht tegenover zijn hofstede. Aan de noordwestelijke punt van het landgoed werd in 1657 de NH-kerk gebouwd (Noordeinde 14), met pastorie en begraafplaats. Deze werd in 1758 in gebruik genomen.

Na het overlijden van Van Waveren in 1658 kwam het westelijke deel met hofstede door erfenis in het bezit van Alida van Waveren (1616-1668). Zij is getrouwd met Lodewijk van Alteren (1608-1680). Het oostelijke deel (kavels 13-15) met de boerderij Stofbergen werd geërfd door Joan van Waveren (1613-1670). Hij was in 1658 getrouwd met Debora Blaeuw (1629?-1702). Na het overlijden van haar echtgenoot trouwt zij in 1673 met Johannes Hudde (1628?-1704).

Anna Catharina van Alteren (1644-1722), getrouwd met Daniël de Dieu (1619-1692) erft in 1668 het westelijke deel (Hilverbeek) van haar moeder en in 1713 het oostelijke deel (Stofbergen). Na zijn overlijden in 1629 beheerde zij de hofstede als boedelhoudster voor haar zoon Hendrik Aurelis de Dieu (1671-1727). Haar andere zoon, Ludovicus de Dieu (1670-1733), getrouwd met Adriana Six (1669-1739), erven Stofbergen.

Op 18 april 1724 werd de buitenplaats gekocht door Hendrick Bicker (1670-1738), getrouwd met Catharina Cornelia Backer (1682-1758). Tevens kocht hij op 23 september 1724 de boerderij Stofbergen. De nieuwe eigenaar liet waarschijnlijk tussen 1724 en 1730 het huis ingrijpend verbouwen en/of vervangen. In 1730 pacht Bicker het achter zijn land liggende ddel van het Naarderveld (eigendom van de stad Naarden) van de Staten van Holland. Na protest van Naarden koopt hij het land in 1731.

Na het overlijden van Bicker in 1738 hertrouwde Catharina in 1739 met Willem Munter (1682-1759), burgemeester van Amsterdam. Na het overlijden van Catharina in 1758 komt de buitenplaats in het bezit van Johanna Sara Pels ( -1791). Zij was weduwe van mr Jan Bernd Bicker (neef van Hendrik Bicker). Johanne bewoonde de buitenplaats Schaep en Burgh. Zij liet Hilverbeek nog in 1758 veilen.

In 1758 werd het huis, met twee boerenwoningen en een blekerij, gezamelijk 50 morgen en met diverse erfpachten geveild voor een bedrag van 44.000 gulden. De nieuwe eigenaren werden Coenraad Jacob de Leeuw ( -1786) en zijn echtgenoot Jacoba Arendina Meulenaar ( -1806). In 1761 kochten zij ook 'Spiegelrust' en trokken dat bij de buitenplaats. De hofstede Heilust, gelegen ten oosten van Spiegelrust (deel van Trompenveld), werd in 1774 gekocht van Helena Catharina Grill.

Na het overlijden van Jacoba Arendina Meulenaar in 1806 erfde haar neef Hendrik Muilman de buitenplaats. Voor 1811 liet hij de twee huizen (koetshuis/stalling en tuinmanswoning) aan weerszijden van het voorplein afbreken; op een andere plek liet hij voor deze functie's een blokvormig complex bouwen.

Tussen 1816 en 1820 werd het huis als logement geëxploiteerd door de Leidse koopman Hendrik Smiers.

In 1826 en 1831 kwamen twee delen van het oude buitenplaats in handen van jhr. Hendrik Six. Omstreeks 1831 kwam bij het koets-/tuinmanswoning nog een oranjerie.

In 1845 werden terreinen van 'Noord-Wolfsbergen' en 'Zuid-Wolfsbergen' bij de buitenplaats getrokken. Het huis werd in 1860 verbouwd. Omstreeks 1922 werd het huis door de architect J.W. Hanrath nogmaals verbouwd. in 1933 werd de buitenplaats verkocht door jhr. Jan Willem Six aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten voor 150.000 gulden. Het huis liep in 1944 oorlogsschade op en werd in 1947 in veranderde vorm herbouwd.