Buitenplaats Schaep en Burgh

Ligging

's-Graveland - Noordereinde 60 (kavel 3/2, 4 en 5)

Ligging

(Schapenburg)

Geschiedenis

In 1634 vond er een loting plaats van de kavels in de 's-Gravelandsepolder. Hierbij kreeg Abel Matthijszoon Burgh (1580-1646) de kavels 3/2, 4 en 5 toegewezen.

Na de boedelverdeling van Burgh in 1646/47 kwam het terrein in handen van Gerard Simonszoon Schaep (1594-1666), die onder meer enige tijd burgemeester van Amsterdam was. In een handtekening van Schaep uit 1656 komen wij voor de eerste keer de naam 'Schaep en Burgh' tegen, hier nog als 'Schapenburg'.

Na het overlijden van Gerard Simonszoon op 2 juli 1666 gaat het bezit, middels legaat, naar Jan Berndt Schaep, zoon van een neef (Gerrit Pieterse Schaep). Hij overlijdt op 6 juli 1666, dochter Maria Schaep erft de nalatenschap. In verband met haar minderjarigheid voert haar oom Pieter Schaep de voogdij en het beheer.

Op 26 augustus 1681 trouwt zijn met mr. Hendrik Bicker en de hofstede komt in bezit van de familie Bicker. In 1725, na het overlijden van Maria Schaep, erfde haar tweede zoon Jan Bernd Bicker (1695-1750) de buitenplaats. Jan Bernd heeft de formele tuinaanleg op zijn kavels binnen een decennium behoorlijk uitgebreid. Waarschijnlijk liet hij ook de nog bestaande slangenmuur aan de noordzijde van het hoofdgebouw aanleggen. In 1769 stond aan de oostgrens van de buitenplaats een tuinpaviljoen. Waarschijnlijk maakte dit paviljoen deel uit van de landschapstuin die in deze tijd werd aangelegd op de buitenplaats. De opdrachtgeefster moet de weduwe van Jan Bernd Bicker geweest zijn, Johanna Sara Pels.

Na haar overlijden in 1791 bepaalde zij in haar testament, dat de buitenplaats alleen verkocht mocht worden als geen van haar kinderen het landgoed tegen taxatiewaarde wenste over te nemen en het minstens 10 jaar in eigendom behield. De oudste dochter Johanna Bicker (1728-1807) kocht het landgoed aan.

Weduwe Johanna Hop-Bicker, haar man Jacob Hop Hendrikszoon overleed in 1790, verhuurde de buitenplaats enige jaren aan Hendrik Daniel van Hoorn (1731-1802), notaris in Amsterdam. In 1801 koopt hij het landgoed. Hij overleed op 11 mei 1802. Het totale bezit wordt verkocht aan Izaak Hodshon (1772-1855).

Izaak kocht in Haarklem een ander zomerverblijf en liet zijn bezittingen in ’s-Graveland veilen op 7 september 1818.

Jhr. Willem van Loon (1794-1847) en zijn echtgenote Anna Louisa Agatha van Winter (1793-1877) kochten de buitenplaats. Zij lieten het huis grondig verbouwen, onder meer door toevoeging van een zuilenporticus aan de buitenkant. Na het overlijden van Anna Louise in 1877 wordt de erfenis in ’s-Graveland werd in 3 delen verdeeld. De buitenplaats Schaep en Burgh ging naar Cornelis Dedel (1806-1885), eigenaar van het naastliggende Boekesteyn.

Hij verhuurt het aan diverse personen. Na het overlijden van Cornelis ging het landgoed over naar zijn zoon W.C. Dedel. In 1919 restaureerde de architect C.B. Posthumus Meyjes het huis. De familie Delde woonde er tot 1951. Daarna werd NV van Reekum Papier-Gapacy de eigenaar.

In 1971 werd de buitenplaats aangekocht door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Na een restauratie in 1974-1975 vestigde de vereniging hier zijn hoofdkantoor. De opening op 1 oktober 1976 werd door ZKH Prins Claus verricht.

Achter het landhuis staat een theehuis, het Capitool. J.D. Zocher jr. heeft het ontworpen en dateert uit 1820. Tijdens een storm werd de achterste deel ernstig beschadigd door een omvallende boom. Alleen de entree bleef staan. Het theehuis werd volledig hersteld.

Op 15 juli 2002 brandde het volledig af, waarschijnlijk een gevolg van kortsluiting. In 2004 volgde herbouw. Het theehuis werd op 27 februari 2005 weer in gebruik genomen als studiolocatie voor het programma ‘Vroege vogels’.

Het park is een ontwerp van J.D. Zozherf jr. uit 1818. In het bosgedeelte bevindt zich een oude ijskelder. Nu winterverblijf voor vleermuizen. Aan de noordzijde bevindt zich een slangenmuur.

Bewoners

  • 1634 - 1646 Abel Matthijszoon Burgh x Maria Cornelia Queekel
  • 1646 – 1666 Gerard Simonszoon Schaep x Maria Spiegel
  • 1666 Jan Berndt Schaep x Margaretha Bakker
  • 1666 - 1725 Maria Schaep x Hendrik Bicker
  • 1725 – 1750 Jan Bernd Bicker x Johanna Sara Pels
  • 1750 - 1791 Johanna Sara Pels
  • 1791 – 1801 weduwe Johanna Hop-Bicker
  • 1801 – 1802 Hendrik Daniel van Hoorn x Everdina Visscher
  • 1802 - 1818 Izaak Hodshon x Isabella Dedel
  • 1818 – 1877 jhr. Willem van Loon x Anna Louisa Agatha van Winter
  • 1877 – 1885 Cornelis Dedel
  • 1885 – W.G. Dedel
  • - 1951 familie Dedel
  • 1951 – 1971 NV van Reekum Papier-Gapacy
  • 1971 - Vereniging Natuurmonumenten

Huidige doeleinden

  • Kantoor

Opengesteld

  • Het huis is niet toegankelijk
  • Het landgoed is vrij toegankelijk

Bronverwijzing

Foto's © Albert Speelman 2023

@