Buitenplaats Eindenhout

Ligging

Haarlem - Wagenweg 242

Andere benaming

(Endehout, Endenhout, EyndenHout)

Geschiedenis

Op het terrein bevond zich al in 1630 een huis. Dit huis, gelegen naast herberg 'Het Dronckenhuisje', werd voor 1685 als herberg geëxploiteerd onder de naam 'Het Nieuwe Dronckenhuisje'.

Tussen 1703 en 1710 kreeg de hofstede de naam Eindenhout. Tussen 1745 en 1775 werd de buitenplaats waarschijnlijk voorzien van een tuinmanswoning, een wagenhuis en een stalling. In 1775 werd de buitenplaats, samen met de herberg Het Dronkemanshuisje verkocht voor 27.100 gulden.

n 1793 vroeg de Amsterdammer George Gerard Lans toestemming om er een nieuw huis te laten bouwen, waarvoor de eerste steen werd gelegd in hetzelfde jaar. De architect van dit in neoclassicistische stijl opgetrokken gebouw was Pierre Esaie Duyvené. Het huis heeft een monumentaal front met voor de middenrisaliet een portiek, bestaande uit vier kolossale zuilen met composiete kapitelen die een fronton dragen.

De bakstenen gevels van dit huis zijn niet gepleisterd, maar men koos voor een houten bekleding om ze aan het gezicht te ontrekken. De tussen de planken uitgespaarde groeven dienen de indruk te wekken dat het hier uit natuursteen opgetrokken gevels betreft.

Lans opvolger na 1801, Jacob Temminck, verfraaide de buitenplaats rond 1802 met een koepel aan de Leidsevaart en de twee bekende stenen sfinxen aan de voorkant van het huis (afgietsels uit omstreeks 1914 staan in de tuin achter het huis).

Arnold Willem van Brienen, bezat de buitenplaats tussen ca. 1825 en 1855.

In 1915 bouwde de firma Rooker & Achterberg, toen gevestigd aan de Amsterdamse Ceintuurbaan 173, in opdracht van H.A. van Odyck een rond tempeltje en tuinbanken van kunststeen (beton) in de tuin achter het huis. Aan de trap van dit tempeltje stonden kopieën van de sfinxen. Het tempeltje vertoont opvallende overeenkomsten met de 19e eeuwse 'Tempio di Diana' in de tuinen van de Villa Pallavicini-Durazzo te Pegli bij Genua. In 1948 stortte het dak van het tempeltje in.

Tijdens de restauratie in 1973 - 1977, waarbij het huis in appartementen werd opgedeeld, herkreeg het grotendeels zijn oorspronkelijke kleuren: grijsgroen voor de gevels en rose voor fries en fronton.