Buitenplaats Oud Zandbergen

Ligging

Huis ter Heide - Amersfoortseweg 18

Andere benaming

Sandbergen

Geschiedenis

In 1652 werd de Nieuwe Amersfoortsche Straatwegh aangelegd. Door J. Schade van Westrum werd aan beide zijden van deze weg in 1652 een perceel gekocht. Deze percelen werden te koop aangeboden om de heidegronden te ontginnen. Deze percelen waren 376 m breed en 188 m diep. Als men echter besloot er een huis op te zetten, kreeg men dubbele diepte. Op het zuidelijke perceel liet hij het huis Sandbergen bouwen, waarschijnlijk door Jacob van Campen. Het huis kwam in het midden van het vak te liggen en kreeg een dubbele oprijlaan en twee zichtassen. Eén zichtas gaat vanaf de voorgevel haaks over de Amersfoortdseweg oorspronkelijk de daargelegen heide in en eindigend op de buitenplaats Rodichem. De andere zichtas gaat vanaf de achtergevel midden door het park. De tuin rond het huis en de overtuin werd aangelegd in een Franse formele symmetrische stijl, die mode was in die tijd.

Honderd jaar later wordt het huis gekocht door George Tamo Falck, die op dezelfde plaats een nieuw huis laat bouwen in classicistische stijl.

In het begin van de 19e eeuw werd het oude, formeel aangelegde park veranderd in een landschapspark met slingervijver. De overplaats, die als weiland werd gebruikt, kreeg naar een ontwerp van H. Copijn in 1860 een landschapspark met theekoepel.

Jan Barend Beuker, suikerraffinadeur en raadslid van de gemeente Amsterdam koopt de buitenplaats in 1865 voor ƒ 75.000,--. De buitenplaats had een oppervlakte van 34 hectare en op het terrein bevond zich een "het herenhuis, een stal voor zes paarden met annex koetshuis, een dubbele arbeiderswoning en nog twee woningen, oranjerie, schapen- en duivenhok, twee hooibergen, tuinen, bos en bouwland".

Cacaofabrikant Johannes Blooker werd in 1897 eigenaar. Hij liet in 1897 door de tuinarchitect H. Copijn het oude landschapspark van de overplaats reorganiseren ten behoeve van een te exploiteren villapark, later het Blookerpark genoemd.

Het landgoed ging in 1916 in eigendom over naar een Rotterdams scheepsbouwmeester J. van Mees. In 1920 heeft de Amsterdamse bankier Robert May de buitenplaats gekocht. Direct na de aankoop gaf hij de opdracht aan de Hilversumse architect J.W. Hanrath het huis in zijn oorspronkelijke stijl terug te brengen.

Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht een bominslag grote schade aan het hoofdgebouw en werd de tuinmanswoning verwoest. Na enige jaren onbewoond geweest te zijn, ging de buitenplaats in 1947, via een legaat, over in handen van de kerkgenootschap van de Zevende-dag Adventisten. Momenteel wordt het onderhoud aan het huis voor het kerkgenootschap te duur. Daarom zijn ze op zoek naar een nieuwe huurder en willen ze een nieuw kantoor voor zichzelf op het terrein laten bouwen.

Van de bijgebouwen, waarover het huis beschikt heeft, is nu alleen de oranjerie over. Deze stamt uit de 19e eeuw, maar is nu wel grondig verbouwd tot kapel. Daarnaast bevindt zich in de tuin een ijskelder.

Bewoners

  • 1654 - J. Schade van Westrum
  • 1754 - George Tamo Falck
  • 1865 - 1897 Jan Barend Beuker
  • 1897 - 1916 Johannes Blooker
  • 1916 - 1920 J. van Mees
  • 1920 - Robert May
  • 1947 - Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten (ZDA)

Huidige doeleinden

  • Kantoor

Opengesteld

  • Niet toegankelijk

Bronverwijzing

  • Gemeente Zeist
  • Zeist, groei en bouw. Huis ter Heide, Lyceumkwartier en Austerlitz

Foto's © Albert Speelman 2023

@