Buitenplaats Dartheide

Ligging

Leersum - Rijksstraatweg 319-321

Andere benaming

Nieuw Broekhuizen

Geschiedenis

Cornelis Jan van Nellesteyn van de ridderhofstad Broekhuizen liet in 1824 een nieuwe buitenplaats bouwen voor hem en zijn tweede vrouw Sophia Schuilenburg, waarmee hij in 1817 getrouwd was. Zijn kinderen uit zijn eerste huwelijk hadden erg veel moeite met dit tweede huwelijk, omdat Sophia dienstbode was geweest bij de familie. De heer Van Nellesteyn gaat samen met zijn vrouw en kinderen uit zijn tweede huwelijk op de nieuwe buitenplaats wonen, die hij 'Nieuw Broekhuizen' noemt. Zijn enige zoon Wouter Hendrik uit zijn eerste huwelijk wordt eigenaar van kasteel Broekhuizen.

Net na de bouw werd oor door M. Mourot een litho van het huis gemaakt, waardoor we een goede indruk krijgen hoe het huis er oorspronkelijk uit gezien heeft. Het huis was toen blokvormig met een uitgebouwde middenrisaliet en voorzien van twee schuine kappen.

In 1832 sterft Cornelis Jan van Nellesteyn en de buitenplaats, die toen al Dartheide heette komt in bezit van de enige zoon uit zijn 2e huwelijk: Steven van Nellesteyn. Steven trouwde in 1844 met de zes jaar jongere Alida Hermina van Hees. Als Steven in 1873 sterft, komt het huis tot 1879 in bezit van zijn zoon Cornelis Jan.

In 1879 wordt het huis verkocht en de nieuwe eigenaar wordt M.C. Boon Hartsinck. De heer Boon Hartsinck was wethouder van Leersum en sterft in 1889.

Opnieuw wordt het huis verkocht en de volgende eigenaar wordt Jhr. mr. A.P.C. van Karnebeek. Hij laat het huis verbouwen en voegt er een koetshuis, een tuinmanswoning en een privé tennisbaan aan toe. Dit laatste was heel modern voor die tijd!

In 1906 vertrekt de familie naar Den Haag en Dartheide wordt te koop aangeboden. Cornelis Smit, een bekende scheepsbouwer uit Alblasserdam, kocht de buitenplaats en woont in het huis tot zijn dood in 1920. Het huis wordt dan eigendom van diens zoon Jan, die er in 1948 sterft.

In 1950 wordt het huis gekocht door mr. J.A. v .d. Lee uit Ameide, die het tot 1973 in eigendom had.

In dat jaar wordt het gekocht door de heer en mevrouw De Boer-Haanscholen uit Leersum, die er zelf niet in gingen wonen, maar van het gebouw een conferentie-oord en vakantiehuis maakten. Tot 1990 was Dartheide als zodanig in gebruik. Daarna volgt een grondige restauratie, waarna het tot 2003 in gebruik werd genomen als centrum voor integrale stresspreventie en -behandeling.

Sinds 2003 is de buitenplaats weer in gebruik als woning en kantoorruimte.

Bewoners

  • 1824 - 1832 Cornelis Jan van Nellesteyn x Sophia Schuilenburg
  • 1832 - 1873 Steven van Nellesteyn x Alida Hermina van Hees
  • 1873 - 1879 Cornelis Jan van Nellesteyn
  • 1879 - 1889 M.C. Boon Hartsinck
  • 1889 - 1906 jhr. mr. A.P.C. van Karnebeek
  • 1906 - 1920 Cornelis Smit
  • 1920 - 1948 Jan Smit
  • 1950 - 1973 mr. J.A. van de Lee
  • 1973 - 1993 de heer en mevrouw De Boer-Haanscholen
  • 1993 - 2003 Instituut Dartheide integrale stresspreventie
  • 2003 - Remco en Evelien de Groot en kinderen

Huidige doeleinden

  • Particuliere bewoning

Directiewoning en kantoor Comtech Telecom

Opengesteld

  • Niet toegankelijk

Bronverwijzing

  • Kastelen en buitenplaatsen op en om de Utrechtse Heuvelrug
  • met dank aan de heer De Groot

Foto's © Albert Speelman 2023

@