Buitenplaats Rosendaal

Ligging

Lisse -

Geschiedenis

De eerste eigenaar van de buitenplaats was Adriaan Block Maartensz, geboren in Gouda, Commandeur der Vereenigde Oostindische Compagnie. Hij begon in 1620 huizen en gronden aan te kopen in Lisse.

Zo kocht hij aan de Heereweg van Cornelis en Apolonia van Immerzeel het door hun bewoonde huis en croft groot 750 roe. Het duurde nog tot 1641 voor hij zich en voor zijn gezin een buitenhuis liet bouwen dat in het "Quoyer van de nieuwe getimmerten ten platten lande van Lisse" als volgt werd vermeld: "den selven Bloc een woonhuis 8 gulden jaarlijks". Hij heeft niet er niet lang gewoond wanin in 1646 kocht hij na de dood van zijn schoonvader van Adriaan van der Laan het Huis ter Spekken waar hij in 1663 overleed. Voor zijn overlijden had hij de buitenplaats Rosendaal verkocht aan Abraham Gilles Jansz. (1612-1689), die in 1657 onder de naam Sinjeur Jelys als eigenaar te boek staat. Hij was gehuwd met Johanna van Heyenberg van Reyde en had slechts een zoon, Jan.

Jan Gilles (1642 - 1721) trouwde op 17 januari 1667 met Cornelia Maria de Waal. Uit dit huwelijk werden twee zoon, Jacob en Jan François, geboren. Cornelia overleed op 15 oktober 1672, waarna Jan Gilles op 24 juni 1679 te Amsterdam hertrouwde met C.M. de Surmont. Uit deze huwelijk werden nog zes kinderen geboren. Jan Gilles overlijdt in 1721, zijn weduwe in 1743. In de buitenplaats vestigde zich daarna Jan van der Plas Jansz.

In 1808 is er al een nieuwe bewoner op Rosendaal, Huybert Breero.

Aert van der Mey vestigde zich in 1815 op de buitenplaats. Hij overlijdt in 1827. Zijn weduwe blijft nog op de buitenplaats wonen en besluit later het huis te verkopen aan de nieuw benoemde burgemeester Ernst Joseph van den Bergh. Hij nam in 1832 intrek in zijn nieuwe huis. Na het overlijden van de burgemeester erft zijn zuster Gezina het huis. Op 19 april 1844 wordt door Hermanus Scherpenzeel, gemachtigd van zin echtgenote Gezina van den Bergh, erfgename van haar boerder Ernst Joseph van den Bergh, de buitenplaats publiekelijk geveild. "Een welingericht Zomer- en Winterverblijf met 5 beneden en 3 bovenkamers, waarvan 6 behangen en 5 van stookplaatsen voorzien, twee dienstbodenkamers, zeer ruime keuken en kelder, zolders, stalling voor vijf paarden en zes koebeesten en ruim koetshuis, wijders een aangename tuin met fijne weldragende vruchtbomen, wandelboschje, goudvisschenvijver, grote moestuin en verdere bepoting en beplanting". Voor 4.700 gulden werd het gekocht door Henri Joseph Huysmans. Na tien jaar vertrok hij naar Haarlem en verhuurde het huis aan de kunstschilder Cornelis Kruseman. Na het overlijden van Kruseman in 1857 komt het huis leeg te staan.

Eigenaar Huysmans betrekt het huis zelf weer. Op 29 december 1862 verkoopt hij de buitenplaats voor 8.500 gulden aan de heer Johann Fredrick Fick, R.K. priester en pastoor te Berkel. Hij woonde er met zijn zuster Catharina Egberdina en de dienstbode Florentina Jannette Anthonette Schellings. Hij verkocht de blote eigendom van de buitenplaats voor 5.000 gulden voor 1/3 aan het kerkbestuur van Berkel en Rodenrijs en voor 2/3 aan het armbestuur. Hij bedong dat hij er tot zijn dood vrij zou wonen, en zijn huisgenoten nog een jaar daarna. Hij heeft nog zes en half jaar van dit vruchtgebruik geprofiteerd tot 8 juni 1889. Het kerk en armbestuur had, na het vertrek van zijn zuster op 28 oktober naar Haarlem, de volle beschikking over de buitenplaats. Zij verhuurden het aan diverse mensen.

Voor 1900 kwam het in gebruik bij de geneesheer Cato Metzlar. In 1902 vertrok hij naar Apeldoorn en praktijk en huur overdeed aan de arts Martinus de Graaf. Een deel van de tuin werd voor bloembollenteelt verhuurd. In 1912 werd besloten om het pand te verkopen. Het pand wordt voor 20.000 gulden verkocht aan dokter M. de Graaf.

Na de Eerste Wereldoorlog begon de versnippering van het ommuurde terrein. Aan de noordzijde werd de Veldhorststraat aangelegd. Verder verrezen er garages en woonhuizen van het Lisser Automobielbedrijf. In 1962 werd het huis afgebroken om plaats te maken voor een toonzaal van de aangrenzende garage.

Bewoners

  • 1620 - Adriaan Block Maartensz.
  • - Abraham Gilles Jansz. x Johanna van Heyenberg
  • - 1721 Jan Gilles x C.M. de Surmont
  • 1721 - 1743 C.M. de Surmont
  • 1743 - Jan van der Plas Jansz.
  • 1808 - Huybert Breero
  • 1815 - 1827 Aert van der Mey x Magdalena Maria Brouwer
  • 1827 - Magdalena Maria Brouwer
  • - Ernst Joseph van den Bergh
  • - 1844 Gezina Maria x Hermannus Scherpenzeel
  • 1844 - 1862 Henri Joseph Huysmans
  • 1862 - Johann Fredrick Fick
  • - 1912 Kerkbestuur en armbestuur van Berkel en Rodenrijs
  • 1912 - M. de Graaf

Huidige doeleinden

  • Verdwenen

Bronverwijzing

  • Graaf, ir. A.F. de - "Rosendaal en zijn bewoners (1641 - 1962)" - Jaarboekje voor geschiedenis en oudheidkunde van Leiden en Omstreken 1963

Foto's © Albert Speelman 2023

@