Buitenplaats De Kruishorst

Ligging

Rheden - Brinkweg

Geschiedenis

Vermoedelijk werd in 1594 het huis gebouwd aan het westelijke einde van de Brinkweg te Worth-Rheden. Het complex bestond lange tijd enkel uit een landhuis met zuidelijk daarvan een ruime tuin.

Omstreeks 1830 kocht mr. Willem Cornelis Ketjen het landgoed. Hij was notaris in Doesburg en ook enige tijd burgemeester. In 1858 ging het landgoed over op zijn zoon Rudolf Willem Jan Ketjen (1820 - 1894), eveneens notaris te Doesburg. Hij liet het huis verbouwen rond 1870. Ook de opmerkelijk grote oranjerie annex dienstwoning, uitgevoerd in eclectische stijl, kwam in deze tijd tot stand. In 1865 werd het landgoed in tweeën gedeeld door de aanleg van de spoorlijn.

Onder Eva Ketjen (1892 - 1929) beleefde het landgoed een bloeitijd. In 1908 werd een vergunning gegeven voor het bouwen van een nieuwe koetsierswoning met koetshuis en stallen.

Aan de kant van de IJssel, kreeg het huis in 1911 een trappen- en terrassenfaçade, ontworpen door de bekende architect Eduard Cuypers. De tuin werd in 1916 aangepast in een moderne stijl.

Na het overlijden van Eva Ketjen in 1929 verkochten de erven stukje bij beetje het landgoed. In 1941 werden hoofdgebouw, koetshuis en paardenstallen, tuinmanswoning, oranjerie, de tuin met broeibakken, kassen en tuinmuren en 16 ha bos verkocht aan de heer Albert Vis.

In 1944 werd de Martha-stichting met 140 jongens en begeleidend personeel uit Vanenburg ondergebracht op de buitenplaats. Op 17 september 1945 was het huis vrij van bewoners, maar werd toen geclaimd door geallieerde geniesoldaten. In september 1947 brandde het koetshuis af. Een deel van het bouwmateriaal werd in 1950 samen met dat van het toen afgebroken hoofdgebouw gebruikt bij de bouw van twee personeelswoningen aan de Apollostraat 7 en 9. Op de plek van het oude hoofdgebouw verrees in 1951 een nieuw landhuis, ontworpen door architectenbureau Kleinhout en van de Struer uit Amsterdam.

Eind 1979 kocht de heer Frans Wellink het landgoed van 4,3 hectare. In de loop der jaren is het bezit vergroot to 13 ha. De tuinmanswoning met de oranjerie behoren niet meer tot het landgoed.

Bewoners

  • - 1672 familie Van Meeckeren
  • - familie Van Brienens
  • 1792 - familie Van Haersolte
  • 1796 - familie Van der Steen
  • 1830 - 1858 mr. Willem Cornelis Ketjen
  • 1858 - 1894 Rudolf Willem Jan Ketjen
  • - 1929 Eva Ketjen
  • - 1941 familie Den Tex
  • 1941 - 1979 Albert Vis
  • 1979 - 2008 Nelly en Frans Wellink
  • 2008 - Theo Jansen

Huidige doeleinden

Opengesteld

Bronverwijzing

  • Parels van de oostelijke Veluwezoom

Foto's

Foto's © Albert Speelman 2023

@