Buitenplaats Hoornwijk

Ligging

Rijswijk - Jan Thijssenweg 2

Andere benaming

Hoornwijck, Molenwijk

Geschiedenis

Ergens tussen 1639 en 1712 is de buitenplaats gebouwd. In 1642 werd al gesproken van een Pieter Hellemans als eigenaar van grond op die plaats, maar dan is er nog geen sprake van een huis, schuur of een ander gebouw. In 1681 werd een woning, voor een 4/5 deel, door de erven van jonkheer Constantijn Helman verkocht aan Diderik Baron van Voorhout. De rest was bij de boedelscheiding al in bezit van diens vrouw Cornelia Helman gekomen.

Gabriël de la Faille (1660 - ) kocht in mei 1707 grond in de Nieuwe Broekpolder van de erven van het echtpaar Diderick Baron van Voorhout en Cornelia Helman voor een bedrag van 6.100 gulden. Het bestond uit een woning met land, een huis, hooibergen en schuren, iets meer dan 26 morgen (ruim 22 ha) groot. Een tweede aankoop deed hij in dezelfde maand. Hij kocht van Aplonia Verschouw, de weduwe van Adriaan Rotteveel, voor 700 gulden, vijf morgen land met een huis erop. Dit grond lag wat dieper in de polder.

In 1743 verkoopt Gebriël de la Faille de buitenplaats aan zijn neef Bertrand de la Faille. Hij trouwde in 1712 met Anna Voshol en overleed in 1773. Na zijn overlijden wordt de buitenplaats voor 16.300 gulden verkocht aan Anthonie Nicolaas du Moulin (1739 - 1815). Hij was in 1760 getrouwd met Lois Thornbury ( - 1816). Als hij de buitenplaats koopt, is hij kastelein van het logement 'Maréchel de Turenne' op de Nieuwe Markt in Den Haag, Daarnaast is hij eigenaar van een aantal panden in Den Haag. De Moulin doopte de buitenplaats om in Molenwijk. Hij verkoop de buitenplaats in 1800 aan Jean Maritz, eigenaar van de naastgelegen buitenplaats Vredenoord voor 16.000 gulden. Jean Maritz verkoopt het huis en het omliggende erf een jaar later en voegt de landerijen bij zijn buitenplaats.

In 1801 koop Jacobus Groeneveld (1757 - 1815) 'de hofsteede bevoren genaamd Hoornwijck, doch thans Molenwijk, groot Een morgen drie hondert en Vijftig Roeden Lands voor een bedrag van 4.450 gulden. Hij was één van de acht predikanten van de Gereformeerde Gemeente van Den Haag. Hij overlijdt in 1815 op zijn buitenverblijf. Zijn enige zus, de weduwe Hendrikje Groeneveld, laat de buitenplaats op 29 januari 1816 veilen.

De koper is Jan Anthonij Pietermaet, oud-schepen en raad van de stad Leiden, wonende op de buitenplaats Welgelegen in Voorschoten. Hij koopt de buitenplaats voor 7.000 gulden. En hij hersteld de naam van de buitenplaats in Hoornwijk. Rond 1815 werd in zijn opdracht het huis in empire-stijl verbouwd.

Na het vertrek van Pietermaet in 1837 wordt de buitenplaats voor 20.000 gulden verkocht aan de Haagse reder Caspar Nicolaas Huygens. Hij woonde aan de Prinsengracht in Den Haag, is in 1842 zestig jaar oud, Nederlands Hervormd en gehuwd met Philipinne Maria Pijman.

De heer A.H. Hees van Tiellandt blijkt in 1842 de eigenaar te zijn. Hij verkoopt zijn buitenplaats binnen negen maanden voor een bedrag van 21.500 gulden aan Jacobus Egbertus van der Mandele ( - 1868), een bekende advocaat uit Delft. Hij is in 1836 in gemeenschap van goederen getrouwd met zijn nicht Egberta Jacoba van Mandele. Zij krijgen twee kinderen:Sara Elisabeth en Cornelis. Na het overlijden van Egberta in 1862 moet hij op verzoek van zijn beide kinderen overgaan tot boedelscheiding en ook Hoornwijk valt daaronder. De buitenplaats wordt geveild en wordt in 1862 voor 16.000 gulden gekocht door Cornelis Jut.

In 1862 koop Cornelis Jut ook nog twee percelen land die aan Hoornwijk grenzen. Na zes jaar verkoopt hij de buitenplaats aan Leendert Leendertszoon van der Klugt voor een bedrag van 22.000 gulden. Hij trouwt in 1868 met de 26 jaar jongere Adriana Schilperoord. Zij krijgen vier zonen en één dochter. In 1875 overlijden er twee zoons en hun enige dochter. De andere twee zoons zijn: Leonardus Franciscus (1869 - ) en Theodorus Nicolaas (1872 - ). Leendert overlijdt in 1887. Theodorus blijft met zijn moeder op de buitenplaats wonen. Na het trouwen van zijn broer Leonardus in 1880, verhuist hij naar een huis aan de Herenweg in het dorp.

Na het overlijden van Adriana op 4 augustus 1906 erft Theodorus de buitenplaats. Hij moet dan wel een bedrag van 22.000 gulden in de nalatenschap inbrengen. In 1929 verkoopt hij de buitenplaats aan de Bouwmaatschappij Confiance voor 64.000 gulden. De eigenaar is Adrianus Leonardus de Groot.

In 1934 is de Bouw- en Handelsmaatschappij Hoornwijk voor 105.000 gulden eigenaar geworden. De directeur/eigenaar Willem Scholtens verhuurt het huis in 1934 aan professor Herman Rosse (1887 - 1965). In 1940 wordt het gevorderd door de Duitsers en moet het gezin het huis verlaten. In 1946 koopt Hermanus Petrus Beens het huis voor 50.000 gulden.

De heer Beens is eigenaar van de Handweverij voor Gobelinstoffen Beeval NV. Na enkele jaren besluit hij in de horeca te gaan. Het oude koetshuis wordt gesloopt en weer geheel opgebouwd tot 'Taverne Hoornwijck" Na het overlijden van Beens in 1966 zet zijn weduwe het bedrijf voort met steun van Nillmij. Men wil het herenhuis slopen. In 1969 zet de gemeente Rijswijk de buitenplaats op de voorlopige monumentenlijst. Beeval NV krijgt in 1969 wel een vergunning voor het slopen van de rechterzijvleugel.

Na het overlijden van mevrouw Beens in 1978, verkopen de erfgenamen hun aandelen aan Ennia. In 1979 komt er overleg tussen Ennia en de gemeente Rijswijk. De Hollandse Beton Groep blijkt bereid om 100.000 gulden voor de restauratie ter beschikking te stellen. Dit ter gelegenheid van het 75-jarige jubileum van het bedrijf. De restauratie wordt geschat op 1,5 miljoen gulden. De gemeente koopt het pand en vervolgens gebeurt er niets meer. In november 1979 verwoest een grote brand de linkervleugel van het toch al vervallen gebouw. Er lijkt in de hele kwestie geen beweging te zitten totdat de Minister van CRM aan de gemeente een subsidie toezegt van 628.253 gulden, maar wel op de voorwaarde dat er vóór 1 januari 1983 met de restauratie is begonnen. De gemeente vindt een huurder, het Bureau Toezicht Bouwwerken / Ohlsen Holding. En op 14 oktober 1982 verricht wethouder Van Rossum een symbolische eerste handeling als start van de restauratie.

Het pand wordt geheel afgebroken en daarna weer steen voor steen opgebouwd. Totale kosten 2 miljoen gulden. En op 12 oktober 1983 wordt het gerestaureerde Hoornwijk officieel geopend door G.C. Wallis de Vries, oud-staatssecretaris van CRM.

In de jaren negentig wordt er een kantorenpark ontwikkeld. Daarvoor werden het wat verloederde motel en restaurant gesloopt. De 'Taverne Hoornwijck' was al eerder afgebrand. In april 2000 wordt het verkocht aan Monument Hoornwijk BV die het weer doorverkoopt aan Modulus Vastgoedondernemingen BV. Die het gebruikt als kantoorpand.

Bewoners

  • - 1681 erven Constantijn Helman
  • 1681 - Diderik Baron van Voorhout x Cornelia Helman
  • - 1707 erfgenamen van Cornelia Helman, weduwe van Diderik baron van Voorhout
  • 1707 - 1743 Gabriël de la Faille
  • 1743 - 1773 Betrand de la Faille x Anna Voshol
  • 1773 - 1800 Anthonie Nicolas du Moulin x Lois Thornbury
  • 1800 - 1801 Jean Maritz
  • 1801 - 1815 Jacobus Groeneveld
  • 1815 - 1816 Hendrikje Groeneveld
  • 1815 - 1837 Jan Anthonij Pietermaet
  • 1837 - 1842 Caspar Nicolaas Huygens x Philipinne Maria Pijman
  • 1842 - 1843 A.H. van Hees van Tiellandt
  • 1843 - 1862 Jacobus Egbertus van der Mandele x Egberta Jacoba van der Mandele
  • 1862 - 1868 C.J. Jut
  • 1868 - 1887 Leendert Cornelis van der Klugt x Adriana Schilperoord
  • 1887 - 1906 Adriana Schilperoord
  • 1906 - 1929 Theodorus van der Klugt
  • 1929 - 1934 Bouwmaatschappij Confiance
  • 1934 - 1946 Bouw- en Handelmaatschappij Hoornwijk
  • 1946 - 1966 Hermanus Petrus Beens
  • 1966 - 1978 weduwe Beens
  • 1978 - erfgenamen Beens
  • - Gemeente Rijswijk
  • - 2000 Bureau Toezicht Bouwwerken / Revaton
  • 2000 - 2005 Monument Hoornwijk BV
  • 2005 - Modulus Vastgoedondernemingen

Huidige doeleinden

  • Kantoor

Opengesteld

  • Niet toegankelijk

Bronverwijzing

  • Monumenten in Nederland - Zuid-Holland
  • Huize Hoornwijk - Bouwhistorische verkenning - Götz & Van Beek architecten, 2005
  • Huize Hoornwijk, een buitenplaats als visitekaartje

Foto's © Albert Speelman 2023

@