Buitenplaats Het Plantagehuis

Ligging

Vreeland - Kleizuwe 101

Andere benaming

"Plantage 1832" en door de bewoners van Vreeland wordt het huis ook wel "Het Moorse Huis" genoemd.

Geschiedenis

De familie Hooft bouwde in 1832 op middeleeuwse fundamenten een imposant 'pavillon de plaisir', in de vorm van een oosterse folie, langs de oostzijde van de (thans) Stille Vecht, passend in die tijd van fascinatie voor de Oriënt. De belangstelling voor de Oriënt kwam op aan het eind van de 18e eeuw en duurde voort tot de eerste decennia van de 20e eeuw. Deze familie was ook eigenaar van het bij het rijksmonument met complexbescherming horende archeologische terrein "het Sperwerveld", waarop het voormalige kasteel Vreeland stond en eigenaar van de kastelen Geerestein en Groenewoude.

De Vecht, zoals die nu door Vreeland loopt, is in wezen een kanaal, dat in de 13e eeuw (?) werd gegraven. De Vecht liep oorspronkelijk anders. De familie Hooft legde aan weerszijden van die oorspronkelijke, thans afgesloten, loop in het begin van de 19e eeuw een plantaadje (= plantage of bos) aan, in de toen in zwang zijnde Engelse landschapsstijl. De Stille Vecht loopt dus midden door de plantage.

In het begin van de 20e eeuw (ca 1908) wordt het huis vergroot. In 1983 is het gerenoveerd en momenteel bevindt het rijksmonumentaal beschermde huis zich zowel van buiten als van binnen in perfecte staat. Het eveneens in perfecte staat verkerende rijksmonumentaal beschermde terrein is 8 à 9 hectare groot en bestaat uit waterpartijen, lanen met gedenkstenen (Jubileumlaantje, dat voor het publiek als wandelpad toegankelijk is), een siertuin, bos, weilanden met twee historische bruggen met opschriften respectievelijk over de Slag bij Waterloo en de Slag bij Leipzig en het genoemde Sperwerveld. Dit laatste is het voormalige terrein van Kasteel Vreeland en eveneens rijksmonumentaal beschermd terrein.

Het Plantagehuis is nagenoeg rechthoekig en bestaat uit twee bouwlagen onder een plat dak met een koepel. De zuidwestgevel is naar de Vecht gericht en vertoont een driedeling, met ten op zichte van elkaar verspringende gevelvlakken. Het middengedeelte bevat dubbele balkondeuren met dubbel bovenlicht. Aan de zijgevel (aan de straatkant) bevindt zich een witgeschilderde gietijzeren plaat met het jaartal 1832 in Romeinse cijfers. Op het dak staan aan de straatzijde twee dolfijnen met een windvaan en aan de waterzijde ook twee dolfijnen, echter zonder windvaan.

Het park van het huis wordt aan de Bergseweg afgesloten door een toegangshek uit ca 1900. Via dit hek komt men vanuit het park bij de Vecht, zoals die door Vreeland loopt. Dit hek bestaat uit twee smeedijzeren hekstijlen, waartussen een tweevleugelig spijlendraaihek is geplaatst. In het onderste deel van het spijlenhek zijn halfhoge tussenspijlen geplaatst.

Een tweede toegangshek bevindt boven een brug over de sloot aan de noordzijde van de Kleizuwe. Deze geeft toegang tot een driehoekig terrein met een boomgaard, bekend onder de naam 'De driehoek'. Deze brug en dit toegangshek dateren uit 1863. In de noord-west pijler is 'WATERLOO' aangebracht en in de zuid-west pijler '18 junij 1815'. Deze brug is een herinnering aan het 50-jarig jubileum van het ontstaan onder Koning Willem I, van het Koninkrijk der Nederlanden na de Slag bij Waterloo. Het smeedijzeren toegangshek is verankerd in de zuidelijke pijlers. Het hek bestaat uit twee opengewerkte hekstijlen gevuld met bladornamenten, waartussen een tweevleugelig spijlendraaihek is geplaatst. Een identiek hek staat hier tegenover, aan de zuidzijde van de Kleizuwe en herinnert aan de Slag bij Leipzig van 1813. Verder staat er een zelfde hek (copie) aan de eveneens tot de buitenplaats behorende "Zijldijk", echter niet voorzien van pijlers.

Tot slot horen bij dit huis twee gedenkpalen uit 1863 (op het Jubileumlaantje), die ook een herinnering zijn aan het 50-jarig jubileum van het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden.

Bewoners

  • 1832 familie Hooft
  • ca 1908 G.H. Hooft van Vreeland
  • - 1992 heer en mevrouw J. Kamp

Huidige doeleinden

  • Particuliere bewoning

Opengesteld

  • Niet toegankelijk

Bronverwijzing

  • o.a Dr. Mr. H.J. Hoegen Dijkhof
  • Plaatsen langs de Vecht en de Angstel, 1993

Foto's © Albert Speelman 2023

@