Buitenplaats Welgelegen

Ligging

Vreeland - Nigtevechtseweg 110 / Bergseweg 32 (toegangshek naar de overtuin)

Geschiedenis

De erven Rooij transporteren op 27 december 1712 een ‘sekere Hofstede met Bergh en schuur met omtrent twintig margens lants…… en nog seven margen buitendijks landt genaampt de Kuijlen’ aan boers en zusters Horn. De familie verkoopt de boerderij weer in 1717 aan familie Van Beuningen.

Jan van Beuningen is in 1719 eigenaar van een ‘sekere Huissinge genaemt Welgelegen, met een Boerehuijsinge bergh en schuur en omtrent twee en twintig en een halff maregns landt’.

Na het overlijden van Jan van Beuningen in 1720 werd de buitenplaats overgedragen aan Barend Gerbrand Homoet (1695-1768), getrouwd met Anna Horneman (1700-1769) Homoet verkocht de hofstede in 1726 aan Jacob Elias Scott. Het bestond uit een buitenplaats en een boerderij 38 morgen groot. Jacob Elias was bankier en was eerst getrouwd met Petronella de Vicq en naar haar overlijden Constantia Aletta Coymans, beiden zeer vermogende erfdochters. Na het overlijden van Constantia in 1744 trouwde hij met Isabella Maria Smissaert.

Na het overlijden van Isabella in 1774 erfde haar neef Jan Carel Smissaert. De buitenplaats was voor de erfenis geschat op ƒ 17.850. Hij was getrouwd met Jacqueline Hesselt van Dinteren. Haar zoon, Balthasar Constantijn kreeg in 1774 de buitenplaats cadeau. Hij was toen getrouwd met Tereze Meyer.

Drie jaar later verkocht Balthasar de buitenplaats voor ƒ 18.000 aan Henricus van Cranendonk. Na het overlijden van zijn vrouw Alida Catharina O’Brenan in 1782 verkocht hij de buitenplaats voor ƒ 20.500 aan Jan van der Tuuk (1752-1824) uit Amsterdam. Jan was in 1774 getrouwd met Anna Carolina de Wit (1750-1800). Kort na de aankoop van Welgelegen liep het huwelijk stuk.

Hij was van plan om van Welgelegen het grootste buitenplaats langs de Vecht te maken, door aankopen van stukken grond aan de westkant van de Vecht. Voor 1796 besloot hij ruim 90 ha land en hofsteden in de Dorssewaardse polder oostelijk van de Vecht te kopen. In deze ‘overtuin’ liet hij een groot park aanleggen met lanen, bossen, slingervijvers, waterpartijen en bossages met een oppervlakte van ca 60 ha.

Door al de landaankopen moest hij veel geld lenen. Na 21 jaar eigenaar te zijn van de buitenplaats, werd het op 19 november 1803 openbaar verkocht aan Johannes Baptista van Ceulen (1765-1819). Hij was regent van het R.K. Maagdenhuis en was in 1872 getrouwd met Anna Maria van Baerle (1756-1808).

Na het overlijden van zijn eerste vrouw in 1808 hertrouwde hij in 1809 met Theodora Christina Bouvy (1783-1843). Van Ceulen overleed op 12 december 1819 op zijn buitenplaats. Een jaar later trad zijn weduwe in het huwelijk met mr. Andreas Anthonius Reael (1783-1856), advocaat, lid van de dubbele kamer der Staten Generaal en oud wethouder van de stad Amsterdam. In 1843 overleed Theodora. Tot zijn overlijden in 1856 was hij regelmatige bewoner van Welgelegen. In hun tijd werd de buitenplaats nog verder uitgebreid. Na deze uitbreidingen had de buitenplaats een aaneengesloten oppervlakte bereikt van ca 160 ha.

In 1856 werd de buitenplaats geveild. De buitenplaats Welgelegen met de ernaast gelegen boerderij Welgelegen, de Laan van Reael en ook het grootste deel van de overplaats in de Dorssewaard werd voor een bedrag van ƒ 144.975 verkocht aan Dirk van der Wart, Cornelis Planteydt, Jacob Schots, Johannes Emanuel Bonnike en Theodor Joan Baptist Westerwoudt. De overige kavels werden afzonderlijk verkocht.

De vijf eigenaren van de buitenplaats hebben besloten om de buitenplaats verder te verkavelen. Het herenhuis werd in 1857 afgebroken.

Op de plaats van het afgebroken herenhuis werd later een Noord-Hollandse stolpboerderij gebouwd, die omstreeks 1914 afbrandde. De boerderij werd herbouwd en kreeg de naam Ora et Labora.

Bewoners

  • - 1712 erven Rooij
  • 1712 – 1717 familie Horn
  • 1717 – familie Van Beuningen
  • 1719 – 1720 Jan van Beuningen x Catharina Constantia van Leeuwen
  • 1720 – 1726 Barend Gerbrand Homoet x Anna Horneman
  • 1726 – Jacob Elias Scott x Petronella de Vicq
  • - 1744 Jacob Elias Scott x Constantia Aletta Coymans
  • 1744 - Jacob Elias Scott x Isabella Maria Smissaert
  • - 1774 Isabella Maria Smissaert
  • 1774 Jan Carel Smissaert x Jacqueline Hesselt van Dinteren
  • 1774 – 1777 Balthasar Constantijn Smissaert x Tereze Meyer
  • 1777 – 1782 Henricus van Cranendonk x Alida Catharina O’Brenan
  • 1782 – 1803 Jan van der Tuuk x Anna Carolina de Wit
  • 1803 – 1808 Johannes Baptisa van Ceulen x Anna Maria van Baerle
  • 1808 – 1819 Johannes Baptisa van Ceulen x Theodora Christina Bouvy
  • 1819 – 1843 Theodora Christina Bouvy x Andreas Anthonius Reael
  • 1843 – 1856 Andreas Anthonius Reael
  • 1856 – Dirk van der Wart, Cornelis Planteydt, Jacob Schots, Johannes Emanuel Bonnike en Theodor Joan Baptist Westerwoudt

Huidige doeleinden

  • Verdwenen

Bronverwijzing

  • Munnig Schmidt, E en J Boerstra – „Welgelegen“, een vermakelijke buitenplaats te Vreeland – Nifterlake, jaarboekje 1990

Foto's © Albert Speelman 2023

@