Buitenplaats De Breul

Ligging

Zeist - Driebergseweg 17

Andere benaming

Broyel, Breudell, Breundel, Bruekel, Broedel, Bruel, Bruedel, Bruijel

Geschiedenis

De oudst bekende officiële vermelding van De Breul is een document, dat als datum 15 april 1413 draagt. Het landgoed was een ambachtsheerlijkheid van Johan, Heer van Egmond en IJsselstein, die het in dat jaar aan zijn bastaardbroeder Willem beleent. Of het toen al bewoond werd en door wie, is onbekend. Pas in 1472 wordt een zekere Dirck Willems genoemd, die 'opten goede genaempt ten Broedei' woonde. De ambachtsheerlijkheid was in die tijd leenroerig goed van Bertelmeiis van den Waell, die het bij successie in 1470 van zijn vader Derick van den Waell, burger te Utrecht, overnam. Tot 1640 bleef de Breul in deze familie. Er stonden toen drie hofsteden op.

Lang bleef de leenroerige heerlijkheid eigendom van de baronie IJsselstein en vanaf 1551 van de Oranjes door het huwelijk van Anna van Buren, barones van IJsselstein, met Willem van Oranje.

Vanaf mei 1793 werd het landgoed bewoond door het echtpaar Jan van Eyck en Maria Vinkenbrink, terwijl in 1795, tijdens de Franse revolutie, de baronie geconfisqueerd wordt en in 1798 als domeingoed nationaal eigendom.

De Breul wordt echt een buitenplaats, als de Utrechtse bankier mr. Jan Kol (1789 - 1848) langs de Driebergseweg op de grens van Zeist in 1832 een stuk grond van zo'n 86 ha koopt, waarop een huis en een schuur met een erf staan. J.D. Zocher jr. wordt verzocht een landschapstuin om het huis aan te leggen. Het park heeft in de loop der jaren geen ingrijpende veranderingen ondergaan. De slingervijver, die links om het huis naar de voorkant loopt, is er nog altijd. Evenals de boogbrug, die de oprijlaan met het voorplein verbindt en het aanzien heeft van een romeins aquaduct.

Rond 1850 liet Jan Knol jr. (1828 - 1892) de Kleine Breul bouwen en werd het landgoed in tweeën gedeeld.

In 1849 wordt de buitenplaats gekocht door Jhr. Francois van den Bosch, onderofficier van de cavallerie, rentenier in Zeist, die er tot 1881 heeft gewoond. In 1885 werd De Breul verkocht aan mevrouw de weduwe Ludovica Dorrepaal-Manuel, die in Samarang op Java woonde. Het moet er toen nogal vervallen uitgezien hebben, want in 1886 hoefde er geen belasting meer over betaald te worden.

De volgende eigenaar, de heer P.M.I.L.F.X. Vercruyssen, grondeigenaar te Kortrijk, liet het huis opknappen en verbouwen in een classicistische stijl. In 1913 werd het huis gekocht door Pieter Reineke, directeur van een handelsvereniging in Hilversum, die toen net een jaar eigenaar was. Hij liet in dat jaar door de tuinarchitect L.A. Springer een reorganisatieplan voor het park maken. In 1914 laat hij het huis verbouwen.

In 1918 kocht S.P.D. May, bankier te Amsterdam, huis en grond. De garage, chauffeurs- en huisknechtenwoning werd in 1920 verbouwd en in 1927 liet hij het huis vergroten en restaureren door architect J.W. Hanrath uit Hilversum. Bij deze verbouwing kreeg het huis zijn huidige vorm. Er werd een derde verdieping aan toegevoegd en het geheel werd voorzien van grote roedenschuiframen. De pleisterlaag verdween van de gevels en de bakstenen kwamen weer te voorschijn.

Gedurende de bezettingsjaren 1940 - 1945 namen de Duitsers intrek in het huis en na de oorlog, in 1946, werd het gekocht door de St. Willibrordus Stichting te Amsterdam en werd het een jongensinternaat, waarbij een schoolcomplex gebouwd werd voor middelbaar onderwijs. Later is deze R.K. onderwijsinstelling verplaatst naar een ander deel van het terrein en doen Huize De Breul en omliggende gebouwen nu dienst als kantoorruimten en een school voor filosofie.

Tenslotte werd in november 1993 het landgoed De Breul aangekocht door Het Utrechts Landschap.

Achter het landhuis bevindt zich een kantorencomplex (de zogenaamde "groentetuin") waarin o.a. het bedrijf Haygroup BV gevestigd is.

Bewoners

  • 1793 Jan van Eyck x Maria Vinkenbrink
  • 1832 - 1849 mr. Jan Kol
  • 1949 - 1881 jhr. François van den Bosch
  • 1885 - mevrouw de weduwe Ludovica Dorrepaal-Manuel
  • - 1913 de heer P.M.I.L.F.X. Vercruyssen
  • 1913 - 1918 Pieter Reineke
  • 1918 - 1946 S.P.D. May
  • 1946 - St. Willebrordus Stichting
  • 1993 - Het Utrechts Landschap

Huidige doeleinden

  • Kantoor

Opengesteld

  • Het huis is niet toegankelijk
  • Park is vrij toegankelijk

Bronverwijzing

  • Kastelen en Buitenplaatsen op en om de Utrechtse Heuvelrug
  • Zeist, groei en bouw. Utrechtseweg - Driebergseweg

Foto's © Albert Speelman 2023

@