Buitenplaats Nijenheim

Ligging

Zeist - Kroostweg 33

Geschiedenis

In 1850 werd de buitenplaats in opdracht van Jacob Theodoor Grothe (1822 - 1894) gebouwd volgens een zeldzaam schema: een laag middendeel met hogere, haaks daarop geplaatste zijvleugels. Het Catshuis te 's-Gravenhage is volgens hetzelfde schema gebouwd.

Op 7 september 1848 was hij in Zeist op huize Kersbergen getrouwd met Johanna Louisa Antoinetta barones Taets van Amerongen (1821 - 1860). De buitenplaats werd dan ook gebouwd op het grondgebied van zijn schoonvader Joost baron Taets van Amerongen van Woudenberg (1792 - 1853). Jacob Theodoor Grothe heeft nooit een beroep uitgeoefend, wel was hij van 1852 tot 1876 lid van de gemeenteraad van Zeist. In verband met zijn gezondheidstoestand trad hij sinds dat jaar niet meer in het openbare leven op.

De N.H. Kerkvoogdij was door de medewerking van J.W. van Beuningen in de gelegenheid om de buitenplaats met het omliggende park in 1955 aan te kopen. Hij was na het overlijden van mevrouw H.J. Grothe de juridische eigenaar van de buitenplaats. Hij had namelijk de buitenplaats al gekocht vande twee ongehuwde zusters Grothe, die op de ouderlijke buitenplaats waren blijven wonen en in financiële moeilijkheden waren geraakt.

Op 24 september 1957 werd het gebouw, na een ingrijpende verbouwing van het interieur, in gebruik genomen als Hervormd Wijkgebouw NIjenheim. De wijkpastor, dominee C. Hooykaas, maakte bij die gelegenheid bekend dat men besloten had de bestaande naam te handhaven, vooral uit piëteit tegenover de laatste bewoonster van het huis.

In 1970 wordt de buitenplaats verkaveld voor het ontwikkelingsplan Zeist-West, een grootschalig plan met ca. 4000 woningen. Men heeft hierbij wel gestreefd het oude huis met zijn tuin te integreren met de nieuwe wijk. Achter het huis resteert nog een gedeelte van de tuin en de vijver.

Op 18 november 1975 werd het nieuwe Kerkelijk Centrum in gebruik genomen. Het voormalige wijkgebouw, het oude landhuis Nijenheim, wilde de Hervormde Gemeente verkopen. Een gegadigde was de Stichting Opleiding, Examens en Voorlichting Tandtechnice te Utrecht, die het gebouw met bijbehorende grond wenste te kopen, onder meer onder voorwaarde dat het terrein bebouwd zou mogen worden met een instituut en toestemming zou worden verleend het oude gebouw af te breken. Het gemeentebestuur kon zich tegen de voorgenomen sloop niet verzetten. De plannen van de stichting vonden echter geen doorgang omdat de minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk het pand op een aanvullende lijst van beschermde monumenten voor de gemeente Zeist wilde plaatsen. De gemeenteraad was echter van mening dat het gebouw niet van zodanige oudheidkundige en kunsthistorische waarde moest worden geacht dat het beschermd moest worden door plaatsing op deze lijst en adviseerde de minister een sloopvergunning te verlenen.

In december 1976 besloot de minister het pand aan de bescherming van de Monumentenwet te ontrekken.

De stichting werd niet de nieuwe eigenaar, maar dat werd G.W.E. van Veenendaal uit Bosch en Duin, onder meer directeur vande sinds 1961 in Zeist gevestigde Begrafenisverzekering Memento Mori N.V. In samenwerking met Begrafenis- en Crematieverzorging Voorneveld BV kon het Rouwcentrum Nijenheim tot stand komen. Op 15 juni 1977, vermoedelijkals gevolg van brandstichting, brak er brand uit, voordat men met de verbouwing kon beginnen. Men besloot toch door te gaan met hun plannen.

Op 30 juni 1978 werd het pand officieel geopend. En in 1987 werd het landhuis door de gemeenteraad in de hoogste categorie op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst.

Bewoners

  • 1850 - Jacob Theodoor Grothe x Johanna Louisa Antoinetta barones Taets van Amerongen
  • - zusters Grothe
  • - J.W. van Beuningen
  • 1955 - N.H. Kerkvoogdij
  • - G.W.E. van Veenendaal

Huidige doeleinden

In gebruik als rouwcentrum.

Opengesteld

  • Toegankelijk voor gasten

Bronverwijzing

  • Zeist, groei en bouw. Utrechtseweg - Driebergseweg
  • Seijst 1992 - pag 1-9

Foto's © Albert Speelman 2023

@